لاینر رسی ژئوسینتتیکی یا GCL نوعی محصول ژئوکامپوزیت است که با قرار دادن لایه‌ی نازکی از بنتونیت سدیم بین دو لایه ژئوتکستایل تولید می‌شود. این دولایه ژئوتکستایل با استفاده از روش ویژه سوزن دوزی به یکدیگر متصل می‌گردند. در بعضی موارد، به جای یکی از ژئوتکستایل‌ها از یک ورق بسیار نازک ژئوممبرین استفاده می‌شود. بنتونیت سدیم، نوعی خاک رسی است که حاوی 80-60 درصد کانی مونت موریلونیت است که خواص اصلی این کانی تورم پذیری زیاد، نفوذپذیری کم و قابلیت جذب بالا است. ژئوتکستایل‌ها نیز صفحات نفوذپذیری از الیاف پلی پروپلین و یا پلی استر هستند که به دو صورت کلی بافته شده (تک رشته ای و چند رشته ای) و بافته نشده ساخته می‌شوند.

نمونه ای از محصول GCL در سمت راست و ساختار تشکیل دهنده GCL در سمت چپ

آب‌بندی توسط GCL به این صورت است که پس از پهن نمودن آن و اجرای لایه‌ی پوشش (که می‌تواند بتن فونداسیون، دیوار حایل، خاک و غیره باشد)، بنتونیت موجود در GCL هیدراته شده و با جذب آب تا حدود 15 برابر حجم خود، کاملاً متورم شده و با پر کردن خلل و فرج موجود، تحت اثر فشار موجود بر روی آن تشکیل یک لایه‌ی نفوذناپذیر و کاملاً آب بند می‌دهد. این محصول انعطاف پذیر بوده و قابلیت نصب در تمامی مکان‌ها را دارد. یکی از مزایای بزرگ GCL در برابر سایر سیستم‌های آب بند، قابلیت خودترمیمی آن می‌باشد که باعث می‌شود در صورت وقوع پارگی در GCL، به دلیل تورم بالای بنتونیت و تا حدودی بافته نبودن ژئوتکستایل روئین، سوراخ‌ها تا حد زیادی پوشانده شوند و عملکرد آب‌بندی حفظ گردد.

ویژگی‌های محصول GCL

ابعاد حجمی پایین

افزایش مقاومت مجموعه

سادگی در نصب

دوام دراز مدت در زیر پوشش خاک

سبک نمودن سیستم

غیرخورندگی

خاصیت خود جوشی (Self-Sealing)

خاصیت خود ترمیمی(Self-Healing)

چسبندگی مناسب به پوشش بتنی

کاهش عملیات خاکی احتمالی

توجیه اقتصادی بالا

زمان نصب و بهره‌برداری مناسب

قابلیت اجرا در شیب‌های تند به خاطر وجود تحمل نیروی برشی

سازگار با محیط زیست

و البته پیش نیاز رسیدن به مزایای فوق این است که:

محصول GCL می‌بایست در کارخانه‌ی تولید کننده تحت عملیات کنترل کیفیت مناسب قرار گیرد.

GCL می‌بایست قابلیت بالایی جهت نگهداری آب داشته باشد.

بنتونیت مورد استفاده در محصول GCL جهت کارایی مناسب می‌بایست از نوع پودری  یا گرانولی بوده و در نتیجه دارای خواص فشار داخلی زیاد، اتساع قابل توجه و آب‌بندی سریع باشد.

کاربردهای محصول GCL

مخازن ذخیره مواد شیمیایی و نفتی (حفاظت ثانویه)

آب بندی بخش زیرزمینی ساختمان‌ها

کانال‌های انتقال آب

محل‌های دفن پسماند (Landfills)

استفاده در ساخت کانال‌ها

کاربردهای ویژه معدنکاری و فرآوری مواد معدنی (Heap Leach، سدهای باطله و …)

دسته بندی انواع GCL بر اساس انواع گوناگون بنتونیت

متداول ترین نوع بنتونیت مورد استفاده، بنتونیت سدیم فعال (Active Sodium Bentonite) است که بصورت پودر نرمی مابین دو لایه ژئوتکستایل قرار می گیرد.بنتونیت سدیم دارای قابلیت متورم شدن تا 15 برابر حجم اولیه خود است. علاوه بر نوع پودری ، نوع گرانول آن نیز بکار گرفته می شود که هر چند دیرتر شروع به تورم می کند اما مقدار تورم نهایی آن با نوع پودر ی مساوی خواهد بود.بنتونیت سدیم در مجاورت سیالات خنثی نظیر آب شیرین به خوبی منبسط می شود اما در صورتی که غلظت برخی یونها نظیر کلر، سدیم، منیزیم، در سیال زیاد باشد مانع از متورم شدن آن خواهند شد. جهت استفاده در این موارد، بنتونیت سدیم را پلیمریزه می نمایند که تا حدودی در بهبود خاصیت متورم شدن بنتونیت موثر است. همچنین بنتونیت در مجاورت سیالات هیدروکربنی منبسط نمی شود که در چنین مواردی جهت حصول غشاء آب بند کننده می بایست GCL را قبل از مجاورت با سیال (یعنی در مرحله نصب) پیش آب دهی (Pre-hydration) نمود و قبل از آنکه رطوبت از بین برود (Dehydration) ، روی آن را با خاک پوشش داد.